KRISHNAMURTI: LAAT HET VERLEDEN LOS        

  TIJD IS DE INTERVAL TUSSEN DENBEELD EN HANDELING  

Ik kom in de verleiding een verhaal aan te halen over een groot discipel die naar God ging en verlangde in de waarheid onderwezen te worden.

Deze arme God zegt: 'vriend, het is zo warm vandaag, haal a.u.b. een glas water voor me'.

De discipel gaat naar buiten en klopt aan de deur van het eerste het beste huis dat hij ziet, en een schone jonge vrouw opent de deur.

De discipel krijgt haar lief, zij trouwen en krijgen kinderen.

Dan, op een dag, begint het te regenen en het blijft regenen, regenen, regenen - de stromen zwellen, de straten zijn vol water, de huizen worden weggespoeld.

De discipel klampt zich aan zijn vrouw vast, de kinderen op zijn schouders meedragend en als hij weggesleurd wordt, roept hij uit: 'Heer, redt me', en de Heer zegt: 'waar is dat glas water waar ik om vroeg?'

Het is wel een toepasselijke verhaal, omdat de meesten van ons denken in termen van tijd.

De mens leeft in de tijd.

Het uitvinden van de toekomst in zijn liefste spel om in te vluchten.

Wij denken dat veranderingen in ons zich na verloop van tijd zullen voltrekken, dat orde in onszelf stukje bij beetje opgebouwd kan worden, dat er dagelijks iets aan toegevoegd kan worden.

Maar de tijd dat er geen morgen is waarin we vreedzaam kunnen leven.

We moeten ogenblikkelijk ordelijk worden.

Als er werkelijk gevaar dreigt, verdwijnt de tijd, nietwaar?

Dan wordt er onmiddellijk gehandeld.

Maar we zien het gevaar van vele onzer problemen niet en daarom vinden we de tijd uit als middel om ze te overwinnen.

De tijd is een misleider, want hij helpt ons op geen enkele wijze verandering in onszelf teweeg brengen.

De tijd is een beweging, die door de mens verdeeld is in verleden, heden en toekomst en zolang hij hem verdeelt, zal hij in conflict zijn.

Is iets aanleren een kwestie van tijd?

Tenslotte hebben we na al deze duizenden jaren nog niet geleerd dat er een betere manier van leven is dan elkaar haten en doden.

Het is zeer belangrijk het probleem van de tijd te begrijpen, als we dit leven, dat mede door ons toedoen zo monsterachtig en zinledig is, willen oplossen.

Eerst moeten we begrijpen dat we de tijd alleen kunnen bekijken met die frisheid en argeloosheid van geest, waar we het al eerder over hadden.

We zijn verbijsterd door onze vele problemen en verdwalen in die verbijstering.

Wat doet men nu eerst als men verdwaald is in een bos?

Men blijft staan, nietwaar?

Men blijft staan en kijkt om zich heen.

Maar hoe verwarder en verloren we in het leven staan, hoe meer we rond jagen: zoekend, vragend, eisend, bedelend.

Het eerste wat we dus moeten doen, als ik het zeggen mag, in innerlijk volkomen stil blijven staan.

Wanneer je dit innerlijk, psychologisch doet, word je geest heel vredig, heel helder.

Dan kun je werkelijk dit probleem van de tijd bekijken.

Problemen bestaan slechts in de tijd, bijvoorbeeld wanneer we iets niet volledig tegemoet treden.

Deze onvolledige ontmoeting schept het probleem.

Als we een uitdaging slechts gedeeltelijk, fragmentarisch legeroptreden, of haar trachten te ontvluchten - dus als we haar niet legeroptreden met complete aandacht - scheppen we een probleem.

En dat blijft bestaan zolang wij het niet onze volledige aandacht schenken, zolang we hopen het een dezer dagen op te lossen.

Weet u wat tijd is?

Niet volgens het horloge, niet de chronologische, maar de psychologische tijd?

Tijd is het interval tussen denkbeeld en handeling.

Een denkbeeld dient kennelijk ter zelf-bescherming; het is een notie van zekerheid.

Handelen is altijd onmiddellijk, het is niet iets van verleden of toekomst; handelen moet altijd in het heden zijn, maar handelen is zo gevaarlijk, zo onzeker, dat we onszelf in overeenstemming brengen met een denkbeeld, in de hoop dat het ons een bepaalde veiligheid zal schenken.

Bekijk dit vooral in jezelf.

Je hebt een denkbeeld over wat goed of verkeerd is, dan wel een ideologische opvatting over jezelf en de maatschappij en volgens die idee ga je handelen.

Daarom is de handeling in overeenstemming met die idee, of nagenoeg, en daarom is er altijd conflict.

We hebben dus het denkbeeld, het interval en de handeling.

In dit interval is in wezen het denken.

Wanneer je denkt dat je morgen gelukkig zult zijn, dan heb je een beeld van jezelf, dat een bepaald resultaat in de tijd bereikt.

Het denken zegt op grond van observatie, van verlangen en het voortduren van dat verlangen, ondersteund door nog meer denken: morgen zal ik gelukkig zijn.

Morgen zal ik succes hebben.

Morgen zal de wereld vol schoonheid zijn.

Zo schept het denken dat interval dat tijd is.

Wij vragen nu, kunnen wij de tijd stopzetten?

Kunnen we zo volledig leven dat er voor het denken geen morgen is om aan te denken?

Want tijd is smart.

D.w.z. gisteren, of een duizend 'gisterens' geleden, had je lief, of had je een metgezel die weggegaan is, en die herinnering blijft en je denkt aan die genoegens en die pijn - je kijkt terug, wensend, hopend, betreurend; dus het denken, dat er steeds weer mee bezig is, kweekt datgene, wat we smart noemen en bestendigt de tijd.

Zolang er dit interval is, dat door het denken gekweekt wordt moet er smart, moet er een voortduren van angst zijn.

Men vraagt zich dus af: kan er een einde komen aan dit interval?

Indien je zegt: zal het ooit eindigen?'

Is het al een denkbeeld, iets dat je graag wilt bereiken, en daardoor heb je weer zo'n interval en ben je weer gevangen.