KRISHNAMURTI: LAAT HET VERLEDEN LOS     

  GENOEGEN IS DE STRUCTUUR VAN DE MAATSCHAPPIJ  

Wij zeiden in het vorige hoofdstuk dat vreugde iets geheels anders is dan genoegen; laten we nu eens nagaan wat genoegen eigenlijk inhoudt en of het mogelijk is te leven in een wereld waarin geen genoegen voorkomt, maar wel een geweldig gevoel van vreugde, van gelukzaligheid.

Wij nemen allen deel aan het najagen van genoegens in een of ander vorm - verstandelijk, zinnelijk of cultureel; het genoegen van hervorming, anderen vertellen wat ze moeten doen, verandering brengen in de misstanden van de maatschappij, goed-doen - het genoegen van meer kennis, meer lichamelijke voldoening, meer ervaring, meer begrip van het leven, alle handige, listige dingen van de geest - en het hoogste genoegen is natuurlijk God te hebben.

Genoegen is de structuur van de maatschappij.

Vanaf onze kindsheid tot aan de dood jagen we heimelijk, listig of onopvallend genoegens na.

Welke vorm van genoegen ook de onze is, ik meen dat deze ons helder voor de geest moet staan, want daardoor zal ons leven geleid en gevormd worden.

Daarom is het voor ieder van ons belangrijk om nauwkeurig, voorzichtig en op delicate wijze de kwestie van het genoegen te onderzoeken, want het vinden van genoegen en het dan voeden en in stand houden is een eerste levensvereiste, want door het ontbreken ervan wordt het leven saai, stompzinnig, eenzaam en zinloos.

Misschien zult u nu vragen waarom het leven dan niet geleid zou moeten worden door genoegens.

Om de zeer simpele reden dat genoegens pijn, frustratie, smart en angst met zich brengen, en als gevolg van die angst geweld.

Als u zo wilt leven, doe het dan.

Het grootste gedeelte van de wereld doet het immers, maar indien u vrij wilt zijn van smart moet u ook de ganse structuur van genoegen begrijpen.

Genoegen begrijpen is het niet afwijzen.

We veroordelen het niet of zeggen niet dat het goed of slecht is, maar als we het najagen, laten we het dan doen met open ogen in het weten dat de geest, die de hele tijd genoegen zoekt, onvermijdelijk ook zijn schaduw, de pijn, zal vinden.

Zij zijn onafscheidelijk, ofschoon wij achter het genoegen aanjagen en de pijn trachten te vermijden.

Waarom nu eist de geest steeds weer genoegen?

Waarom doen we edele en lage daden met een onderstroom van genoegen?

Waarom brengen we offers en lijden we op de dunne draad van het genoegen?

Ik vraag me of iemand van u zich deze vragen al eens gesteld en de antwoorden tot het alleruiterste gevolg heeft?

Genoegen komt tot stand in vier fasen - waarneming, gewaarwording, aanraking en verlangen.

Ik zie bijv. een prachtige auto; dan krijg ik een gewaarwording, een reactie door het kijken ernaar; dan raak ik haar aan of stel me voor dat ik zulks doe en dan komt het verlangen op, die auto te bezitten en er mee pronken.

Of ik zie een mooie wolk, of een helder tegen de hemel afgetekende berg, of een pas ontloken blad in de lente, of een diepe vallei vol lieflijkheid en pracht, of een schitterende zonsondergang, of een mooi gezicht, intelligent, levend, niet zelf-bewust en daardoor niet langer mooi.

Ik kijk naar deze dingen met intens behagen en als ik ze zo waarneem, dan is er geen waarnemer, maar louter schoonheid als liefde.

Een ogenblik ben ik er niet met al mijn problemen, angsten en ellende - er is alleen dat wonderbare iets.

Ik kan ernaar kijken met vreugde en het volgende moment vergeten, en de angst blijft, totdat u een andere vorm van genoegen, een ander geloof hebt gevonden.

Het lijkt mij zo eenvoudig en omdat het zo eenvoudig is, weigeren wij de eenvoud ervan te zien.

Als uw vrouw zich van u afkeert, is u dan niet jaloers?

Bent u niet kwaad?

Haat u de man niet, die haar aantrok?

En wat is dit alles anders dan de angst om iets te verliezen dat u zeer veel genoegen heeft verschaft, en de voldoening over het bezit?

Indien u dus begrijpt dat er pijn moet zijn waar genoegen wordt gezocht en u op die manier wilt leven, doe het dan maar laat u er niet zonder meer door meeslepen.

Indien u echter een einde wilt maken aan pijn, moet u volledig aandacht schenken aan de gehele structuur van het genoegen - het niet uitsnijden zoals monniken en sannyasis doen, die nooit naar een vrouw kijken omdat ze menen dat zoiets zonde is, en daarmee de vitaliteit van hun begrijpen vernietigen - maar de gehele bedoeling en het belang ervan inzien.

Dan zult u een geweldige levensvreugde ervaren.

U kunt niet denken over vreugde.

Vreugde is een onmiddellijke iets, er over nadenken verandert het in genoegen.

Leven in het heden is de ogenblikkelijke gewaarwording van schoonheid en de grote vreugde daaraan, zonder er genoegen aan te willen ontlenen.