KRISHNAMURTI: DE ENIGE REVOLUTIE 

  BESTAAT ER - AFGEZIEN VAN DE KLOK - WEL TIJD ?  

We nemen zoveel dingen aan; gehoorzaamheid is ons zodanig ingeprent, dat wij het natuurlijk zijn gaan vinden.

Maar bestaat er wel tijd, afgezien van de vele gisterens?

Is tijd een voortzetting zoals gisteren, vandaag en morgen, en bestaat er tijd zonder gisteren?

Wat geeft aan die duizend gisterens continuïteit?

Een oorzaak brengt zijn gevolg mee, en het gevolg wordt op zijn beurt oorzaak; tussen deze twee bestaat geen scheiding, het is een beweging.

Deze beweging noemen we tijd, en met deze beweging in onze ogen en onze harten zien we alles.

We zien met de ogen van de tijd en vertalen het heden in termen van het verleden; en deze overzetting ontmoet morgen.

Dit is de keten van de tijd.

Het denken dat in dit proces gevangen zit, stelt de vraag: 'wat is tijd?'

Dit onderzoek als zodanig behoort tot het mechanisme van de tijd.

Het heeft dus geen zin, want het denken is tijd.

Gisteren heeft het denken voortgebracht en dus verdeelt het denken de ruimte in gisteren, heden en morgen.

Of het zegt: 'er bestaat enkel het heden', vergetend dat het heden zelf uit gisteren voortkomt.

Ons bewustzijn wordt gevormd door deze keten van de tijd, en binnen haar grenzen stellen wij de vraag: 'wat is tijd?

En als er geen tijd is, wat gebeurt er dan met gisteren?'

Vragen als deze liggen in het veld van de tijd en er is geen antwoord op een vraag die door het denken over de tijd wordt gesteld.

Of bestaat er geen morgen en geen gisteren, maar alleen het nu?

Deze vraag wordt niet door het denken gesteld.

Zij wordt gesteld als de structuur en het karakter van de tijd worden doorzien - maar met de ogen van het denken.

Bestaat morgen eigenlijk?

Natuurlijk wel, als ik een bepaalde trein moet halen; maar bestaat er innerlijk een morgen van pijn en genoegen, of van verwerving?

Of bestaat er enkel een nu, dat niet verbonden is met gisteren?

De tijd blijft alleen stilstaan als het denken dit doet.

Op het moment van dit stilstaan is het nu.

Dit nu is geen denkbeeld, maar een feit, alleen echter zodra het ganse mechanisme van het denken een einde heeft genomen.

Het aanvoelen van het nu is iets geheel anders dan het woord, dat tot de tijd behoort.

Laten wij ons dus niet laten vangen in woorden gisteren, heden en morgen.

De verwerkelijking van het nu vindt enkel plaats in vrijheid, en vrijheid is de vrucht van het denken.

Dan komt de vraag op: 'wat is de werking van de tijd?'

Wij kennen enkel een werking die tot de tijd en de herinnering behoort en tot het interval tussen gisteren en heden.

In dit interval, in deze ruimte, vangt alle verwarring en conflict aan.

Wat wij werkelijk vragen is: als er geen interval bestaat, wat is dan werking?

De bewuste geest zou kunnen zeggen: 'ik deed iets spontaans,' maar in feite is dit niet zo; er bestaat niet iets zoiets als spontaniteit, omdat de geest bepaald is.

Het actuele is het enige feit; het actuele is het nu, en daar het dit niet kan ontmoeten, maakt het denken er beelden van.

Het interval tussen het beeld en wat is, is de ellende die het denken heeft geschapen.

Zien wat is zonder gisteren is het nu.

Het nu is het stil-zijn van gisteren.

🧠 Kernpunten uit “Bestaat er – afgezien van de klok – wel tijd?”

• Tijd als mentale constructie Tijd wordt niet alleen gemeten door klokken, maar bestaat vooral als een psychologische beweging: een continuïteit van oorzaak en gevolg, van gisteren naar vandaag naar morgen.

• Het denken ís tijd Denken is ontstaan uit het verleden en verdeelt de werkelijkheid in tijdseenheden. Daardoor is het onmogelijk om via denken de aard van tijd echt te begrijpen.

• Het nu als enige realiteit Het echte “nu” bestaat alleen wanneer het denken volledig tot stilstand komt. Dan is er geen gisteren of morgen—alleen directe ervaring zonder interpretatie.

• Vrijheid en het nu Vrijheid ontstaat pas wanneer het denken stopt met projecteren en herinneren. Alleen dan kan het nu werkelijk worden ervaren.

• Spontaniteit is een illusie Wat we spontane actie noemen, is vaak toch beïnvloed door herinnering en conditionering. Echte spontaniteit vereist een geest die niet gevormd is door het verleden.

• Conflict ontstaat in het interval De ruimte tussen “wat is” en het beeld dat het denken ervan maakt, veroorzaakt verwarring en lijden. Werkelijke helderheid ontstaat door direct te zien zonder tussenkomst van tijd.

Deze tekst daagt je uit om tijd niet als een vanzelfsprekend gegeven te zien, maar als een product van ons denken. Het is een uitnodiging tot innerlijke stilte en directe waarneming.