GESCHIEDENIS VAN DE FILOSOFIE 

  PROTAGORAS: DE EENHEID DER TEGENDELEN  

'De mens is de maat van alle dingen, van het zijnde voor het zijn, van het niet-zijnde voor het niet-zijn'.

Daarmede wil hij zeggen: er bestaat geen volstrekte waarheid, slechts betrekkelijke; geen objectieve, maar slechts subjectieve, juist voor de mens.

Protagoras schijnt zijn stelling in die zin bedoeld te hebben, dat niet 'de' mens de maat is - dat zou immers nog een soort algemene maatstaf zijn - maar de willekeurige mens, hier of daar, die een uitspraak doet.

Diezelfde uitspraak kan de ene keer waar, de andere keer onwaar zijn, al naar de persoon door wie en de omstandigheden waaronder de uitspraak gedaan wordt.

Om deze leer te staven beroept Protagoras zich zowel op het 'eeuwig vervlieten' van Herakleitos als op diens stelling van de eenheid der tegendelen.

Deze sepsis van Protagoras sloot zelfs de godsdienst niet uit.

Een van zijn geschriften zou naar verluidt begonnen zijn met de stelling: 'Van de goden kan ik niet weten of zij zijn, noch of zij niet zijn; er is namelijk veel wat verhinderd dit te weten, de duisternis en het feit dat het leven van de mens kost is.

Protagoras werd van goddeloosheid aangeklaagd en uit Athene verbannen.